Według danych Komendy Głównej Policji w pierwszym półroczu 2018 r. w kraju oszukano blisko 1,7 tys. seniorów. Łącznie stracili oni prawie 27 mln zł. Zachęcamy do porozmawiania z bliskimi, jak nie paść ofiarą oszustów.
Zarówno dane udostępniane przez Policję, jak i doniesienia napływające z mediów nie pozostawiają złudzeń - wyłudzenia, których ofiarami pada starsza część naszego społeczeństwa nie należą do rzadkości. Niejednokrotnie też zdarza się, że efektem działania oszustów jest utrata całego posiadanego przez seniora majątku lub też pozbawienie go środków do życia do czasu wyjaśnienia sprawy
.W przypadku tego rodzaju oszustw mechanizm działania przestępców jest prosty i w każdym przypadku odbywa się według podobnego scenariusza. Telefonując, sprawca podaje się za np. za policję, rodzinę, pracowników ZUS-u, opieki społecznej czy fundacji. Podczas rozmowy w rozmaity sposób zdobywa zaufanie starszych ludzi i wykorzystując ich łatwowierność i dobre serce, nakłania do udzielenia pożyczki na pilne wydatki. Po uzyskaniu obietnicy takiej pożyczki dzwoniący zazwyczaj informuje, że po odbiór pieniędzy zgłosi się jego znajomy. Naiwne i chcące pomóc osoby, wręczają pieniądze pośrednikowi. Zaraz potem ślad po pieniądzach i oszustach się urywa.
Zachęcamy do porozmawiania z bliskimi o takich sytuacjach, o tym, że są osoby, które mogą chcieć wykorzystać ich życzliwość. Zwróćmy uwagę na zagrożenie osobom starszym, o których wiemy, że mieszkają samotnie. Powiedzmy im jak zachować się w sytuacji, kiedy ktoś zadzwoni do nich z prośbą o pożyczenie dużej ilości pieniędzy. Wykorzystujmy okoliczności takie jak obiady świąteczne czy przypadkowe spotkania na ulicy i ostrzegajmy bliskich przed zagrożeniami. Zwykła ostrożność może uchronić ich przed utratą zbieranych latami oszczędności.
Jak się zatem zachować?
Przede wszystkim należy zachować ostrożność - jeżeli dzwoni ktoś, kto podszywa się pod członka rodziny i prosi o pieniądze, nie należy podejmować żadnych pochopnych działań. W takiej sytuacji trzeba zadzwonić do kogoś z rodziny i zapytać o to czy osoba, która prosiła o pomoc, rzeczywiście jej potrzebuje lub skontaktować się z policją pod numerem 112.
Niewskazane jest telefoniczne informowanie o ilości pieniędzy, które są w domu lub jakie przechowywane są na koncie. Nie warto ulegać presji czasu wywieranej przez oszustów. Warto zatrzymać się na chwilę, uspokoić i nie działać pod wpływem impulsu.
Najczęściej spotykane przypadki oszustw, na które trzeba uważać:
- Na wnuczka: dzwoni ktoś podający się za rodzinę lub przyjaciela rodziny i prosi o pomoc finansową w związku z wypadkiem, chorobą albo wyjątkową okazją do zarobienia pieniędzy. Sytuacja jest nagła i wymaga natychmiastowej reakcji ze strony seniora i uniemożliwienie kontaktu z kimkolwiek
- Na policjanta: Dzwoni policjant i informuję, że grupa przestępcza chce ofiarę okraść – np. z lokat w banku i prosi o współpracę.
- Na zaliczkę, przedpłatę czy nadpłatę: Nakłanianie do przesłania pieniędzy z góry za jakiś produkt lub usługę lub przekazanie czeku na kwotę wyższą niż ustalona cena, z prośbą o odesłanie nadwyżki środków za pośrednictwem przekazu pieniężnego (jednak czek okazuje się fałszywy).
- Na ofertę pracy: Prośba o przesłanie pieniędzy w zamian za przyjętą propozycję zatrudnienia.
- Na loterię, nagrodę: Zawiadomienie o wygranej na loterii i prośbę o wysłanie pieniędzy, aby móc odebrać nagrodę.
- Na nieruchomość: Oferta wynajmu/zakupu nieruchomości i prośba o wysłanie pieniędzy, podając przyczyny, które wydają się zasadne, jednak nieruchomość nie jest prawdziwa.
- Na zakupy przez internet: Prośba o przesłanie pieniędzy w celu zapłaty za produkt, przedmiot aukcji lub usługę reklamowaną przez Internet.
- Na znajomości: Ofiara poznaje kogoś przez internet, związuje się z tą osobą, a następnie jest proszona o przysłanie pieniędzy
- Na chwilówkę: Propozycja unikalnej promocji uzyskania pożyczki, potem okazuje się, że faktyczne oprocentowanie jest bardzo wysokie
- Na pracownika administracji, hydraulika, pracownika socjalnego: Pod pretekstem wywiadu środowiskowego, sprawdzenia stanu technicznego instalacji w mieszkaniu, wykorzystując chwile nieuwagi, dokonywane są kradzieże pieniędzy lub kluczy do mieszkania;
- Na dostawcę prądu / usług telekomunikacyjnych: W ramach fałszywej promocji podkładane są umowy z zawyżonymi stawkami z inną firmą.
- Na sprzedawcę perfum: do drzwi puka obca osoba podająca się za akwizytora – sprzedawcę perfum. Oferuje wypróbowanie zapachu. Nakłania do powąchania sprzedawanej substancji, która okazuje się być środkiem usypiającym lub odurzającym. Ofiara traci przytomność, a napastnik okrada mieszkanie.
Zachęcamy do zapoznania się z informatorem „Jak nie paść ofiarą oszustwa metodami “Na policjanta” czy „Na wnuczka”” wydanym przez Związek Banków Polskich we współpracy z Komendą Stołeczną Policji oraz informacjami na stronie akcji „Seniorze nie daj się” (www.SeniorzeNieDajSie.pl).
