Transakcje zabezpieczające ryzyko stopy procentowej

Najbardziej popularnym rodzajem transakcji zabezpieczającej jest umowa pomiędzy klientem a bankiem dotycząca wymiany strumienia płatności odsetkowych (dla więcej niż jednego okresu) w odniesieniu do nominału kredytu lub inwestycji. W myśl takiej umowy, jedna ze stron przekazuje drugiej odsetki oparte na stopie zmiennej (indeks), a w zamian otrzymuje odsetki oparte na stopie stałej. Wielkość tej stopy zależy od bieżącej sytuacji na rynku stopy procentowej oraz oczekiwań co do przyszłej ewolucji krzywej dochodowości.

Charakterystyka transakcji

• bezwarunkowa - do czasu jej zakończenia obie strony mają obowiązek dokonać wymian, bez względu na warunki panujące na rynku
• może służyć zarówno do zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej (wahań indeksu) wynikającego z finansowania/inwestowania w PLN, jak i finansowania/inwestowania w waluty obce
• nie wymaga wymiany kapitału początkowego, o ile obydwa strumienie odsetkowe są wyrażone w tej samej walucie; przy takim założeniu przepływy w dniach rozliczenia są zwykle porównywane, a rozliczenie następuje w kwocie netto
• zbywalna, przy czym cena zbycia zależy od kwotowań dostępnych na rynku w danym momencie

Zobacz dokumenty

Jeżeli waluta finansowania/inwestowania nie pokrywa się z walutą, w jakiej klient otrzymuje większość swoich wpływów, klient może zdecydować się na drugi typ transakcji. W tym przypadku strumienie płatności odsetkowych są kalkulowane w odniesieniu do nominału wyrażonego w obu walutach po kursie ustalonym w momencie zawierania transakcji i niezmiennym przez cały czas życia transakcji. W myśl takiej umowy, obie strony mogą przekazywać sobie odsetki oparte na stopie zmiennej (indeks odpowiedni dla danej waluty), przy czym jedna dokonuje wpłat w walucie obcej, a druga w walucie krajowej – w odpowiedniej proporcji do nominału wyrażonego w tych walutach.

Innym wariantem opisywanej transakcji może być zamiana odsetek opartych na stopie zmiennej (indeks) dla jednej waluty w zamian za odsetki oparte na stopie stałej dla drugiej waluty, bądź też wymiana stałych kwot w obu walutach (będących odpowiednikiem odsetek opartych na stałej stopie procentowej).

Wielkość stałej stopy lub korekty (spreadu) aplikowanej do stopy zmiennej w jednej z walut zależy od bieżącej sytuacji na rynku stopy procentowej oraz oczekiwań co do przyszłej ewolucji krzywej dochodowości, a także od kwotowań terminowych kursów walutowych.

Charakterystyka transakcji

• bezwarunkowa - obie strony mają obowiązek dokonać wymian, bez względu na warunki panujące na rynku
• obliguje do wymiany kapitału, jako że ten typ transakcji odpowiada sytuacji, w której jej uczestnicy wymienialiby się długiem
• zbywalna, przy czym cena zbycia zależy od kwotowań dostępnych na rynku w danym momencie

Zobacz dokumenty

Kolejnym rodzajem transakcji zabezpieczającej jest umowa pomiędzy klientem a bankiem dotycząca ustalenia stałej stopy procentowej dla pojedynczego okresu odsetkowego rozpoczynającego się w przyszłości. Wielkość tej stopy zależy od bieżącej sytuacji na rynku stopy procentowej oraz oczekiwań co do przyszłej ewolucji krzywej dochodowości. Rozliczenie następuje poprzez przekazanie przez klienta bankowi lub vice versa, kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy odsetkami obliczonymi w oparciu o stałą stopę a tymi obliczonymi w oparciu o stopę zmienną (indeks) w odniesieniu do umówionego wcześniej nominału transakcji (który nie jest przekazywany).

Charakterystyka transakcji

• bezwarunkowa - obie strony mają obowiązek dokonać rozliczenia, bez względu na warunki panujące na rynku
• zbywalna, przy czym cena zbycia zależy od kwotowań dostępnych na rynku w danym momencie

Zobacz dokumenty

Jeszcze inny rodzaj transakcji zabezpieczającej cechuje się tym, że przyszła wymiana strumieni odsetkowych nie jest zobowiązaniem, lecz prawem jakie klient może nabyć i zapewnić sobie tym samym ograniczenie ryzyka stopy procentowej dla przepływów finansowych w przyszłości. Równocześnie może odnosić korzyści z pozytywnej ewolucji zmiennych stóp procentowych (indeksu). Kupujący prawo w takiej transakcji ponosi zatem koszt-wydatek w momencie jej zawarcia. Koszt stanowi frakcję kwoty nominalnej transakcji i zależy od bieżących warunków na rynku stóp procentowych, potencjalnych zmian krzywej dochodowości w przyszłości, a także od prawdopodobieństwa, z jakim transakcja będzie zrealizowana w kolejnych datach płatności odsetkowych. Koszt zakupu zabezpieczenia to maksymalny koszt klienta.

Tego typu transakcja jest standardowo rozliczana poprzez dostarczenie różnicy pomiędzy odsetkami obliczonymi według zakontraktowanej stałej stopy a odsetkami obliczonymi na podstawie stopy zmiennej (indeksu), gdy ten przekroczy poziom tej stałej stopy - czyli teoretycznie narazi nabywcę na straty.

Charakterystyka transakcji

• zbywalna, przy czym sprzedawca przyjmuje na siebie pełne ryzyko, a jego jedynym wynagrodzeniem za zarzadzanie tym ryzykiem jest zapłata przez kupującego określonej kwoty przy zawarciu transakcji
• koszt zabezpieczenia jest znany z góry i nie ulega zmianom w czasie życia zabezpieczenia
• hedge może dotyczyć płatności kuponowych przez cały okres finansowania/inwestowania albo pokrywać się tylko z kilkoma terminami

Zobacz dokumenty