Spowolnienie konsumpcji, eksportu i PKB

Wyraźne wyhamowanie wzrostu gospodarczego w IV kwartale

Zgodnie z opublikowanymi dzisiaj danymi GUS, realne tempo wzrostu PKB w IV kw. ub.r. ukształtowało się na poziomie 3,2% r/r wobec 3,9% w III kw., co było powyżej wstępnego szacunku opublikowanego przez GUS w dn. 14 lutego 2019 r. (3,1%). Tempo wzrostu gospodarczego w ujęciu kw/kw zmniejszyło się z 1,2% w III kw. do 0,2% w IV kw. i ukształtowało się na najniższym poziomie od III kw. 2016 r. Struktura wzrostu PKB była tylko częściowo zgodna z naszymi szacunkami dokonanymi na podstawie wstępnych rocznych danych o PKB (por. MAKROpuls z 29.01.2020). Największe zmiany w porównaniu do implikowanej struktury wzrostu PKB w IV kw. wystąpiły w przypadku wkładu eksportu netto (in plus) i kontrybucji inwestycji (in minus).

Łabędzi śpiew inwestycji?

W IV kw. ub. r. odnotowano nieznaczne zwiększenie dynamiki inwestycji do 4,9% r/r wobec 4,7% w III kw. Biorąc pod uwagę liczne sygnały wskazujące na wyhamowanie wzrostu inwestycji publicznych (odnotowany w okresie październik-grudzień ub. r. wyraźny spadek dynamiki produkcji budowlano montażowej w kategoriach „kolej” i „drogi”, spadek dynamiki wartości dodanej w budownictwie do 1,6% r/r w IV kw. ub. r. wobec wzrostu o 3,6% w III kw., a także pogłębienie spadku nakładów inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego z -8,9% r/r w III kw. do -11,8% w IV kw.) nie należy oczekiwać, że za ożywienie wzrostu nakładów brutto na środki trwałe odpowiadały inwestycje publiczne. Sygnalizuje to zatem wyraźnie zwiększoną aktywność inwestycyjną przedsiębiorstw w zakresie modernizacji istniejących środków trwałych lub zwiększania mocy produkcyjnych. Uważamy jednak, że odnotowany w IV kw. wzrost dynamiki inwestycji ogółem miał charakter przejściowy. Wsparciem dla takiej oceny są wyniki badań koniunktury przedsiębiorstw (Szybki Monitoring NBP, styczeń 2020 r.), wskazujące na znaczne pogorszenie prognoz dotyczących sytuacji finansowej i planów inwestycyjnych firm, jak również wyniki ankiety NBP przeprowadzanej wśród komitetów kredytowych banków wskazujące na wyraźny spadek prognozowanego popytu na kredyt długoterminowy (inwestycyjny) dla dużych firm.

Rosnąca skłonność do oszczędzania ogranicza wzrost konsumpcji

W IV kw. wzrost konsumpcji spowolnił do 3,3% wobec 3,9% w III kw., co było spójne z odnotowanym w IV kw. wyraźnym obniżeniem dynamiki realnego funduszu płac w całej gospodarce. W naszej ocenie do spowolnienia wzrostu konsumpcji w IV kw. przyczyniło się również zwiększenie skłonności do oszczędzania gospodarstw domowych. Według naszych szacunków w III kw. ub. r. stopa dobrowolnych oszczędności gospodarstw domowych wyniosła 3,1% (najwyżej od I kw. 2016 r.), a w IV kw. najprawdopodobniej nastąpił jej dalszy wzrost, wspierany przez wyraźne pogorszenie koniunktury konsumenckiej. W kolejnych kwartałach 2020 r. oczekujemy dalszego spowolnienia wzrostu konsumpcji, co będzie związane z utrzymującym się wzrostem skłonności gospodarstw domowych do oszczędzania, wyraźnie wyższą niż 2019 r. inflacją, uruchomieniem PPK (oddziałującym w kierunku spadku dochodu rozporządzalnego gospodarstw domowych), nieznacznym spadkiem zatrudnienia (efekt silnego wzrostu płacy minimalnej i spowolnienia popytu) oraz wygasaniem korzystnego wpływu wypłat transferów socjalnych.

Dynamika eksportu najniższa od 2009 roku

W IV kw. ub. r. nastąpiło zwiększenie wkładu eksportu netto do dynamiki PKB z 0,8 pkt. proc. w III kw. do 1,1 pkt. proc. (najwyżej od I kw. 2016 r.), co było efektem silniejszego spowolnienia importu (z 3,9% r/r w III kw. do -0,7% r/r) niż eksportu (z 5,0% r/r do 1,4%). Tym samym roczna dynamika wolumenu eksportu i importu w IV kw. była najniższa odpowiednio od III kw. 2009 r. i II kw. 2013 r. Silne wyhamowanie dynamiki eksportu jest dużym zaskoczeniem, gdyż publikowane wcześniej dane o handlu zagranicznym w IV kw. nie sygnalizowały tak głębokiego spowolnienia jego wzrostu. Pełniejsza ocena trwałości tych tendencji będzie możliwa po publikacji danych o handlu zagranicznym w styczniu br.

Wzrost gospodarczy wyraźnie spowolni w 2020 roku

Opublikowane dziś dane nie zmieniają naszego scenariusza makroekonomicznego, zgodnie z którym w kolejnych kwartałach 2020 r. nastąpi dalsze spowolnienie wzrostu konsumpcji, inwestycji i PKB, dokonujące się w warunkach niskiego wzrostu gospodarczego u głównych partnerów handlowych Polski. Podtrzymujemy prognozę, zgodnie z którą w 2020 r. PKB wzrośnie o 2,7%. Uważamy, że główne czynniki ryzyka dla tej prognozy (lepsze od oczekiwań dane o produkcji w styczniu br. oraz negatywny wpływ epidemii koronawirusa na aktywność polski eksport i produkcję przemysłową w Polsce) bilansują się. W przypadku dalszego szybkiego rozprzestrzeniania się epidemii koronawirusa w Europie możliwe jest głębsze spowolnienie wzrostu PKB. Pesymistyczny scenariusz wpływu epidemii koronawirusa na polską gospodarkę, obrazujący główne kanały oddziaływania epidemii na wzrost gospodarczy, przedstawimy w najbliższej MAKROmapie.

Publikacja dzisiejszych danych o PKB jest w naszej ocenie neutralna dla złotego i rentowności polskich obligacji.