Handel i budownictwo pod niekorzystnym wpływem drugiej fali pandemii COVID-19

Sprzedaż detaliczna wyraźnie poniżej oczekiwań rynkowych

Zgodnie z opublikowanymi dzisiaj danymi GUS sprzedaż detaliczna w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób zmniejszyła się w październiku w cenach bieżących o 2,1% r/r wobec wzrostu o 2,7% we wrześniu, co było poniżej konsensusu rynkowego (-0,3%) i powyżej naszej prognozy (-3,9%). Dynamika sprzedaży liczonej w cenach stałych zmniejszyła się w październiku do -2,3% r/r wobec 2,5% we wrześniu. W kierunku zmniejszenia dynamiki pomiędzy wrześniem a październikiem oddziaływał efekt niekorzystnej różnicy w liczbie dni roboczych (we wrześniu br. liczba dni roboczych była o 1 większa niż w 2019 r., podczas gdy w październiku br. była ona o 1 mniejsza niż przed rokiem). Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym sprzedaż detaliczna w cenach stałych była w październiku o 2,1% niższa w porównaniu z wrześniem br. Oznacza to, że w październiku sprzedaż detaliczna była niższa o 4,1% niż w lutym, czyli ostatnim miesiącu przed silnym wpływem pandemii na sytuację w handlu.

Druga fala pandemii COVID-19 wyhamowała sprzedaż

Wzrost sprzedaży detalicznej wyhamował wyraźnie w październiku z uwagi na niekorzystny wpływ drugiej fali COVID-19. Z jednej strony gospodarstwa domowe oddolnie ograniczały swoją aktywność zakupową z uwagi na obawy przed zarażeniem się. Z drugiej strony rząd wprowadził w październiku kolejne obostrzenia – objęcie całego kraju strefą żółtą (od 10.10.2020), a następnie czerwoną (od 17.10.2020) – co miało negatywny wpływ na obroty w handlu detalicznym.

Te niekorzystne uwarunkowania znalazły odzwierciedlenie w strukturze sprzedaży detalicznej. Wszystkie kategorie oprócz „meble, RTV, AGD” odnotowały spadek dynamiki sprzedaży w cenach stałych pomiędzy wrześniem i październikiem. W naszej ocenie utrzymujący się szybki wzrost sprzedaży w kategorii „meble, RTV, AGD” (11,9% r/r w październiku wobec 8,6% we wrześniu) jest związany ze zwiększonym zakresem pracy zdalnej oraz wykorzystywaniem przez gospodarstwa domowe okresu zmniejszonej mobilności do przeprowadzenia remontów mieszkań i domów.

To dopiero początek spadku sprzedaży detalicznej

Oczekujemy, że ze względu na niekorzystny rozwój pandemii w Polsce i decyzję rządu nakazującą zamknięcie sklepów w galeriach handlowych od 7 listopada, w listopadzie zaobserwujemy pogłębienie spadku sprzedaży detalicznej. Naszą ocenę wspierają dane o transakcjach wykonywanych przez klientów naszego banku. Wsparciem dla naszego scenariusza są również opublikowane w ubiegłym tygodniu przez GUS dane o koniunkturze konsumenckiej wskazujące na wyraźny spadek ocen dotyczących zarówno bieżącej jak i przyszłej sytuacji, które ukształtowały się w listopadzie na najniższym poziomie od maja br. Decyzja rządu o otwarciu galerii handlowych od 28 listopada będzie natomiast czynnikiem wspierającym sprzedaż detaliczną w grudniu br. Biorąc pod uwagę powyższe czynniki dostrzegamy lekkie ryzyko w dół dla naszej prognozy konsumpcji w IV kw. br. (-3,6% r/r).

Zaskakujący wzrost dynamiki produkcji budowlano-montażowej

Według danych GUS produkcja budowlano-montażowa zmniejszyła się w październiku o -5,9% r/r wobec spadku o 9,8% we wrześniu, co było powyżej naszej prognozy (-7,6% r/r) i konsensusu rynkowego (-6,5%). Wzrost dynamiki produkcji jest pozytywną niespodzianką w świetle wspomnianego powyżej niekorzystnego efektu kalendarzowego. Wsparciem dla rocznej dynamiki produkcji budowlano-montażowej był efekt niskiej bazy sprzed roku (w październiku 2019 r. odsezonowana produkcja spadła o 5,4% m/m). Po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych produkcja budowlano-montażowa zwiększyła się o 1,8% pomiędzy wrześniem i październikiem br. Oznacza to, że jej odsezonowany poziom był w październiku około 14,4% niższy niż w lutym, czyli przed wybuchem pandemii.

Spadek produkcji budowlano-montażowej w październiku odnotowano we wszystkich jej działach: „budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej” (-4,0% r/r wobec -14,5% r/r we wrześniu), „budowa budynków” (-11,3% wobec -6,3% we wrześniu) oraz „roboty budowlane specjalistyczne” (-1,8% wobec -4,4%), co wskazuje na szeroki zakres spadku aktywności w budownictwie. Za wzrost dynamiki produkcji budowlano-montażowej pomiędzy wrześniem odpowiadała głównie wyższa dynamika w kategorii „budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej”. Może to wskazywać na ożywienie w inwestycjach publicznych. Należy jednak być ostrożnym z formułowaniem takiego wniosku z uwagi na efekty niskiej bazy sprzed roku w tej kategorii związane z wygasaniem cyklu w inwestycjach publicznych (w tym z ustąpieniem samorządowej "górki inwestycyjnej”, por. MAKROpuls z 22.11.2019).

Ryzyko w górę dla prognozy dynamiki PKB w IV kw.

Podtrzymujemy nasz scenariusz, zgodnie z którym aktywność w budownictwie pozostanie na obniżonym poziomie w najbliższych miesiącach. Oczekujemy, że w IV kw. br. i I kw. 2021 r. czynnikiem ograniczającym produkcję budowlano-montażową będzie druga fala pandemii COVID-19, oddziałująca w kierunku dalszego pogorszenia klimatu inwestycyjnego i obniżenia inwestycji przedsiębiorstw. Wsparciem dla tego scenariusza jest odnotowany w listopadzie wyraźny spadek wskaźnika ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie wg GUS oraz silny wzrost odsetka firm z sektora budowlanego wskazujących na poważne lub zagrażające stabilności firmy negatywne skutki pandemii koronawirusa.

Dzisiejsze dane o sprzedaży detalicznej i produkcji budowlano-montażowej są neutralne dla kursu złotego i rentowności obligacji. Opublikowane dane o aktywności gospodarczej w październiku i wyniki badań koniunktury za listopad stanowią lekkie ryzyko w górę dla naszej prognozy dynamiki PKB w IV kw. (-4,5% r/r wobec -1,6% w III kw.).